Thông điệp của Ngày Khí tượng thế giới (23/3) năm nay được Tổ chức Khí tượng thế giới chọn là: “Thời tiết và khí hậu: Giới trẻ cùng hành động” nhằm nêu cao vai trò quan trọng, tích cực của giới trẻ trong vấn đề thời tiết và ứng phó biến đổi khí hậu.
Nhiệt độ khí quyển và đại dương tiếp tục gia tăng, các mũ băng và sông băng trên khắp thế giới không ngừng thu hẹp, mực nước biển vẫn tiếp tục dâng, nhiều hiện tượng thời tiết và khí hậu cực đoan ngày càng gia tăng về tần suất và cường độ. Tổ chức Khí tượng thế giới một lần nữa khẳng định ngày càng có nhiều bằng chứng về mối quan hệ giữa biến đổi khí hậu (BĐKH) với các hoạt động của con người, đặc biệt là sự gia tăng trong khí quyển nồng độ các loại khí gây hiệu ứng nhà kính và đang đạt mức cao chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Việt Nam là một trong những quốc gia thường xuyên bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan như: bão, lũ, mưa lớn, nắng nóng, rét đậm, mưa đá và băng tuyết… Cho đến nay, BĐKH và các thiên tai vẫn tiếp tục diễn biến khốc liệt, gây thiệt hại nặng nề đối với tính mạng, tài sản của nhân dân, đặc biệt là các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, làm cản trở tiến trình phát triển của đất nước. Với diễn biến này, các thế hệ mai sau sẽ phải đối mặt với những tác động tiêu cực của thời tiết và BĐKH. Trước những cảnh báo nêu trên, Bộ Tài nguyên&Môi trường Việt Nam đã kêu gọi giới trẻ Việt Nam (chiếm khoảng 30% dân số) - lực lượng quan trọng góp phần đẩy mạnh công tác dự báo, cảnh báo thiên tai và ứng phó hiệu quả với các tác động của BĐKH - cần phải kiên quyết, dũng cảm hành động để bảo vệ môi trường; cần nhiệt tình hơn nữa, nâng cao ý thức, trách nhiệm hơn trong cuộc sống hàng ngày, sử dụng tiết kiệm điện, nước, có lối sống xanh, tiêu dùng xanh, thân thiện với môi trường nhằm góp phần bảo vệ hệ thống khí hậu trái đất - mái nhà chung của chúng ta. Những hành động của giới trẻ không chỉ dừng lại ở việc giảm thiểu phát thải khí nhà kính, hay rác thải để giảm thiểu BĐKH, mà còn cần có những sáng tạo mới, tư duy mới nhằm kìm hãm những tiêu cực của thời tiết cực đoan, tránh khỏi thảm họa thiên tai. Hành động bảo vệ hệ thống khí hậu không chỉ liên quan đến phát thải khí CO₂, mà còn liên quan đến con người, những giá trị chúng ta cùng sẻ chia và những gì mỗi chúng ta sẵn sàng thực hiện để thúc đẩy các giá trị đó. Giới trẻ chính là nguồn sáng tạo và những tư duy tươi mới về các vấn đề và các giải pháp cho các vấn đề đó. Trong khi thế hệ sau phải sẵn sàng với thời tiết và khí hậu đang biến đổi, giới trẻ có thể đóng vai trò tích cực trong việc giám sát, hiểu biết và ứng phó với thời tiết và khí hậu hiện nay và mai sau. Họ có khả năng nâng cao nhận thức về khí hậu, về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và thích ứng, nhưng để phát huy hết tiềm năng của giới trẻ trong việc giải quyết vấn đề BĐKH, chúng ta cần phải lôi kéo họ tham gia vào quá trình xây dựng và thực thi các chính sách tác động đến họ hôm nay và liên quan đến họ trong tương lai. Hiểu biết khoa học về khí quyển, đại dương, đất và nước tương tác để tạo nên thời tiết, khí hậu ngày càng được nâng cao, nhờ đó việc dự báo chính xác thời tiết khí hậu ngày càng trở nên dễ dàng hơn. Cộng đồng Tổ chức Khí tượng thế giới đã tạo ra những công cụ để nhận biết và dự báo thời tiết, khí hậu. Trong vài thập niên tới, những công cụ này sẽ càng trở nên thông dụng, được phổ biến và chia sẻ rộng rãi hơn. Các sản phẩm, dịch vụ thông tin trên cơ sở dự báo khí hậu sẽ tăng cường khả năng giảm nhẹ và thích ứng với BĐKH, đồng thời thúc đẩy phát triển bền vững - giúp chúng ta sẵn sàng đối phó với bão, lũ, nắng nóng; giúp người nông dân chủ động hơn trong việc tổ chức gieo cấy, thu hoạch; tăng mức độ an toàn hàng không và hàng hải. Biến đổi khí hậu làm cho chúng ta ngày càng không chắc chắn về tương lai của mình và mặc dù vậy, bất chấp sự không chắc chắn đó, có một điều rõ ràng: xã hội chúng ta đang mang trọng trách không chỉ cho chính chúng ta mà cho các thế hệ trong tương lai. Với những lựa chọn của chúng ta hiện nay, giới trẻ sẽ có vai trò quan trọng trong việc hình thành tương lai của trái đất. Mặc dù những thách thức mà các thế hệ mai sau phải đối mặt là vô cùng to lớn, cơ hội để giải quyết những thách thức này cũng chưa bao giờ lớn như vậy. T.C